Mỹ phẩm là gì?

Thứ làm bạn phát điên lên, khiến bạn phải nhìn ngắm, phải tham gia vào hết hội làm đẹp này đến diễn đàn làm đẹp nọ - bạn có hiểu chúng thật sự là gì không?

Có lẽ bạn chưa từng biết mỹ phẩm là gì đâu, cho nên mình sẽ trích sách "Dưỡng da trọn dói" của chúng mình ra nhé.

***

Việt Nam có một văn bản định nghĩa rõ ràng về mỹ phẩm. Văn bản đó là Thông tư 06 /2011/TT-BYT của Bộ Y Tế (Quy định về quản lý mỹ phẩm). Trong đó: “Một sản phẩm mỹ phẩm là một chất hay chế phẩm được sử dụng để tiếp xúc với những bộ phận bên ngoài cơ thể con người (da, hệ thống lông tóc, móng tay, móng chân, môi và cơ quan sinh dục ngoài) hoặc răng và niêm mạc miệng với mục đích chính là để làm sạch, làm thơm, thay đổi diện mạo, hình thức, điều chỉnh mùi cơ thể, bảo vệ cơ thể hoặc giữ cơ thể trong điều kiện tốt”.

Để được công nhận là mỹ phẩm, một sản phẩm phải hội đủ các tiêu chí sau:

-          Chỉ chứa thành phần được phép sử dụng, không chứa thành phần bị cấm

-          Tiếp xúc bên ngoài, không tiếp xúc bên trong

-          Công dụng chính (hoặc duy nhất) là làm sạch, làm thơm, điều chỉnh mùi cơ thể, hoặc bảo vệ/giữ gìn cơ thể trong điều kiện tốt

-          Cách thể hiện không phải là phòng bệnh hoặc chữa bệnh cho người

-          Không vĩnh viễn điều chỉnh, phục hồi hoặc làm thay đổi chức năng cơ thể bằng cơ chế miễn dịch, trao đổi chất hoặc cơ chế dược lý. Nếu một sản phẩm có thể tạo nên các ảnh hưởng hoặc hiệu quả vĩnh viễn, không cần phải sử dụng thường xuyên để duy trì hiệu quả, thì sản phẩm đó không phải là mỹ phẩm.

Đây không chỉ là tiêu chí của riêng Việt Nam, mà là của các nước ASEAN nói chung. 5 tiêu chí trên đều thuộc Hướng dẫn của ASEAN về công bố tính năng của sản phẩm mỹ phẩm. Dưới đây chúng tôi sẽ làm rõ hơn một số khái niệm:

Thành phần được phép sử dụng là những thành phần nằm trong các Phụ lục của Hiệp định mỹ phẩm ASEAN. Thành phần bị cấm nằm trong Phụ lục các chất cấm sử dụng trong mỹ phẩm với điều kiện đi kèm của Hiệp định mỹ phẩm ASEAN. Có những thành phần được phép sử dụng nhưng có giới hạn về tỉ lệ (nồng độ) sử dụng, thì mỹ phẩm cũng phải tuân thủ giới hạn này.

Mỹ phẩm sản xuất bởi khối ASEAN sẽ tuân thủ cùng một Hiệp định chung của khối

Tiếp xúc bên ngoài là tiếp xúc với các bộ phận: Biểu bì, hệ thống tóc, móng, môi, bộ phận sinh dục ngoài, hoặc với răng và các màng nhầy của khoang miệng. Tiếp xúc bên trong là theo đường ăn uống, tiêm, màng nhầy của đường mũi, hoặc bộ phận sinh dục trong.

Cách thể hiện bao gồm dạng sản phẩm (viên con nhộng, thuốc viên, dạng tiêm sẽ là thuốc), bao bì, nhãn mác (nhãn chính và nhãn phụ, ảnh minh họa), hình thức giới thiệu/quảng cáo và nội dung giới thiệu/quảng cáo. Nếu một sản phẩm được hiểu là có khả năng điều trị một bệnh lý nào đó, thì đó phải là thuốc, chứ không phải là mỹ phẩm.

Cho đến thời điểm này, những thứ trông giống trên đây đều không được công nhận là mỹ phẩm

Có nhiều sản phẩm có những tính năng thẩm mỹ mà bạn luôn nghĩ chúng “đích thị phải là mỹ phẩm”. Nhưng đến hôm nay, bạn sẽ biết rằng, những công dụng đó không phải là mỹ phẩm theo góc nhìn luật pháp. Dưới đây là một số ví dụ:

Loại sản phẩm	Tính năng không được chấp nhận là mỹ phẩm
Chăm sóc tóc	- Loại bỏ gầu vĩnh viễn - Phục hồi tế bào tóc/nang tóc - Làm dầy sợi tóc - Chống rụng tóc - Kích thích mọc tóc
Sản phẩm làm rụng lông	- Ngăn ngừa/dừng sự phát triển của lông
Sản phẩm cho móng	- Làm ảnh hưởng đến sự phát triển móng
Các sản phẩm chăm sóc da	- Ngăn chặn, làm giảm hoặc đảo ngược những thay đổi sinh lý và sự thoái hóa do tuổi tác - Xóa sẹo - Gây tê - Trị mụn, chữa khỏi, làm lành mụn - Chữa viêm da - Giảm kích thước cơ thể, thay đổi hình dạng khuôn mặt hoặc cơ thể - Làm săn chắc cơ thể/săn chắc ngực - Giảm/kiểm soát sự sưng tấy phù nề - Giảm mỡ, giảm béo - Diệt nấm - Diệt virus - Giảm dị ứng
Sản phẩm vệ sinh và chăm sóc răng miệng	- Chữa trị hay phòng chống các bệnh về răng miệng - Làm trắng các vết ố do Tetracyline
Sản phẩm ngăn mùi	- Dừng quá trình ra mồ hôi
Nước hoa/chất thơm	- Tăng cường cảm xúc - Hấp dẫn giới tính

Có tính năng sản phẩm nào trên đây bạn vẫn luôn đinh ninh là mỹ phẩm không?

Hình minh họa chẳng mấy liên quan. Mình thích những thứ lấp lánh như một con thiêu thân thích lửa.

Chúng tôi biết, có thể đến đây, bạn sẽ trở nên hoang mang lắm. Nhưng điều này là sự thật đấy! Các nhãn hàng không cam kết điều gì. Họ chỉ sử dụng những từ ngữ một cách rất khéo léo, để họ không bị vi phạm về mặt luật pháp, nhưng cũng khiến bạn tưởng tượng ra đủ thứ về công dụng thần kỳ của sản phẩm. Thủ phạm thực sự ở đây là “trí tưởng tượng” của bạn.

Những cách giới thiệu mà họ thường sử dụng như sau:

-          “90% người sử dụng cho thấy nếp nhăm giảm đi đáng kể”. Đây không phải là sự cam kết về việc một sản phẩm chắc chắn sẽ trị nếp nhăn cho bất cứ người sử dụng nào.

-          “Cảm nhận sự khác biệt sau 5 ngày sử dụng”. Chìa khóa ở đây là “cảm nhận”. Cảm nhận và thực tế là hai vấn đề khác nhau, và không ai phải có trách nhiệm với việc bạn cảm nhận như thế nào. Tương tự với “Với sản phẩm này của chúng tôi, bạn sẽ trông trẻ ra 10 tuổi”, thì chìa khóa là “trông”. Các nhãn hàng không cam kết khiến da bạn trẻ hơn 10 tuổi về mặt sinh lý.

-          “Giúp làm giảm mụn và các vấn đề dị ứng nhanh chóng”. Tưởng rằng lời giới thiệu này không có vấn đề gì ư? Nó có chứa một từ “giúp”. Từ này chìm nghỉm trong lời giới thiệu, bạn chưa bao giờ để ý đến nó, nhưng chính nó là sự “cứu cánh” cho rất nhiều lời quảng cáo từ trước đến nay. Sản phẩm giúp làm giảm mụn, không có nghĩa là sản phẩm đó cam kết trị mụn.

-          Hoặc họ có thể đặt tên sản phẩm theo cách họ muốn. Ví dụ họ đặt tên sản phẩm là “Kem hồi sinh làn da”, hay “Serum quay ngược thời gian”. Đó là tên sản phẩm, chứ không phải là tính năng sản phẩm.

Thế chẳng lẽ mỹ phẩm hoàn toàn không có tác dụng nào sao?

Thực tế là, chúng có thể có tác dụng. Các nhãn hàng cũng khổ tâm lắm, đôi khi không được nói hết về giá trị của sản phẩm của mình, do luật pháp quy định là như vậy.

Hoặc cũng có thể chúng còn không có tác dụng như quảng cáo. Vì chúng ta đều biết rằng quảng cáo có thể thổi phồng một sự thật, hoặc thường xuyên nhằm vào trí tưởng tượng không giới hạn của chúng ta.

Dù gì, thông tin quan trọng nhất của sản phẩm sẽ đến từ danh sách thành phần của sản phẩm. Vì bạn sẽ dùng cảm tính để đánh giá hình thức, mẫu mã, tên gọi và lời giới thiệu về sản phẩm. Nhưng bạn sẽ dùng kiến thức và lý trí để đánh giá về thành phần của chúng.