Tại sao son phải có chì?

Chúng ta đã nghe quá nhiều về việc chì trong son thì gây hại cho môi, hay gây thâm môi như thế nào. Hôm nay mình sẽ bật mí cho các bạn về nguồn gốc của chì trong son. Nhưng trước hết, mình xin khẳng định rằng, những hình ảnh mà bạn đang xem về những đôi môi bị thâm hay lở loét, bong tróc, khi bạn đọc những thông tin về chì trong son môi, đa phần toàn là những hình ảnh nhằm thu hút sự chú ý của bạn (như ảnh này của GG). Chúng không thật sự là hậu quả của việc sử dụng son môi có chì.

Trong bài này có 3 phần:
1. Tại sao trong son lại có chì?
2. Chì được kiểm soát như thế nào? Chì bao nhiêu là hại?
3. Thỏi son nào trên thị trường nhiễm chì quá mức cho phép?

Vào từng phần nhé:

1. TẠI SAO TRONG SON LẠI CÓ CHÌ?

Không ai tự dưng cho chì vào trong son cả đâu, và vì không cho chì vào trong son nên lập luận cho rằng "chì trong son giúp son môi bám lâu" là một điều vô căn cứ.

Có nhiều chất phụ gia tạo màu được khai thác từ dưới lòng đất, mà phẩm khoáng là một ví dụ. Được khai khoáng lên thì trong phẩm sẽ có tạp chất. Người ta sẽ cố gắng loại bỏ các tạp chất đi nhiều nhất có thể, nhưng chắc chắn không thể hết, và trong phẩm màu sẽ vẫn có thể chứa một số kim loại. Điều này không chỉ gặp trong phẩm màu, mà còn trong nhiều vật chất khác được khai thác từ lòng đất lên. Vàng chẳng hạn. Chúng ta nghe nói đến loại vàng "bốn số chín", tức là 99,99%. Tại sao không nguyên chất? 0,01% còn lại là gì, ai cho thêm 0,01% đó vào vàng? Xin trả lời: 0,01% đó là tạp chất, nó tự nhiên mà có, không ai cho thêm cái gì vào vàng cả.

Cách thử chì bằng vàng cũng là một điều vô căn cứ. Vì trong vàng không chỉ có vàng, và trong son không chỉ có phẩm, trong phẩm không chỉ có chì. Dùng vàng để thử chì nếu là phương pháp thành công, thì chắc các Sở y tế địa phương của Việt Nam đã không có một dịch vụ kiểm định chì trong mỹ phẩm (khoảng 300 đến 400 nghìn/lần kiểm định gồm vài kim loại như chì, arsen...)

2. CHÌ ĐƯỢC KIỂM SOÁT NHƯ THẾ NÀO? CHÌ BAO NHIÊU LÀ HẠI?

Theo quy định của FDA (Cục quản lý thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ), thì FDA chưa có giới hạn của chì trong mỹ phẩm. FDA chỉ có quy định giới hạn của chì trong các phụ gia tạo màu. Theo đó, giới hạn của chì sẽ là dưới 20 phần triệu (parts per million). FDA sẽ kiểm soát từng mẻ chất phụ gia tạo màu, trước khi phụ gia tạo màu đó được đưa vào sản xuất mỹ phẩm.

Có nghĩa là với việc chì, thì FDA kiểm soát đầu vào, chưa kiểm soát đầu ra.

(20 phần triệu = 0,002%, tức là một tỉ lệ rất thấp nếu so với 0,01% tạp chất của vàng bốn con chín)

3. THỎI SON NÀO TRÊN THỊ TRƯỜNG NHIỄM CHÌ QUÁ MỨC CHO PHÉP?

Thực tế là FDA chưa có giới hạn về lượng chì trong son. Vì chưa có giới hạn nên không thể coi bất cứ thỏi son nào trên thị trường là nhiễm chì quá mức cho phép theo quy định FDA.

Năm 2010, FDA có mua 400 mẫu son của các hãng để kiểm tra về hàm lượng chì trong son. Theo kiểm tra này, thì 3 sản phẩm có hàm lượng chì cao nhất là:
- Maybelline - Color Sensational 125 Pink Petal, lô sản xuất FF205. Hàm lượng chì là 7,19 phần triệu
- L'Oréal - Colour Riche 410 Volcanic, lô sản xuất FE259, hàm lượng chì 7,00 phần triệu
- NARS - Semi-Matte 1005 Red Lizard, lô sản xuất OKAW, hàm lượng chị 4,93 phần triệu.

Thông tin này được đăng tải trên nhiều phương tiện truyền thông rằng những sản phẩm này "nhiễm chì vượt ngưỡng". Thực tế không phải vậy. Hàm lượng chì nếu so sánh với giới hạn an toàn của chất tạo màu cho môi thì còn chưa đến phân nửa (7,19 phần triệu, so với 20 phần triệu).

Qua đây hy vọng các bạn sẽ có cái nhìn toàn diện hơn về việc chì trong son môi. Chì không phải là mối lo duy nhất nếu chúng ta nghĩ đến an toàn mỹ phẩm, nó chỉ là một thứ rất bé nhỏ, vì không nhà sản xuất nào có ý định cho chì vào mỹ phẩm của họ.

Thư Đỗ, Giám đốc đào tạo,
Trung tâm Nghiên cứu & Đào tạo sản xuất mỹ phẩm Grandpa's Garden